Những Câu Chuyện Về Nguyễn Trãi

Share:

ĐỌC SỬ THEO CÁCH CỦA TEEN – đề tài nghiên cứu khoa học tập của học sinh Đỗ táo bạo Trình – Trường trung học cơ sở và trung học phổ thông Thái Bình


GIỚI THIỆUA.Thông tin Admin webB.Thông tin nỗ lực vấn webNỘI DUNG BÀI HỌCChương 1Chương 2Chương 3Chương 4Chương 5GIẢI TRÍF.Phim tài liệu kế hoạch sửCác phim danh nhânCác phim truyền hình ngắnHuyền Sử Thiên ĐôĐinh Tiên Hoàng ĐếG.Đố vui định kỳ sửTƯ LIỆUA.Các phiên bản đồ định kỳ sửB.Các thành quả hayC.Chuyện danh nhânD.Danh nhân lịch sửA.Các vị vua(vương, chúa)Chúa NguyễnChúa TrịnhNhà Hậu LêNhà HồNhà LýNhà MạcNhà NgôNhà NguyễnNhà Tây SơnNhà chi phí LêNhà chi phí LýNhà TrầnNhà ĐinhB.Các vị tướng tá tài baC.Các tác gia nổi tiếngTHƯ VIÊN ĐIỆN TỬD.Sơ đồ tư duyE.Chuyên đềF.Nhà sách miniDIỄN ĐÀN THÔNG TIN
Nguyễn Trãi
Những mẩu truyện về cuộc đời Nguyễn Trãi

Nguyễn Trãi – tiểu sử : 

Nguyễn Trãi sinh năm 1380, hiệu là Ức Trai, quê ở bỏ ra Ngại (Chí Linh, Hải Dương) sau dời về Nhị Khê (Thường Tín, Hà Tây). Phụ thân là Nguyễn Phi Khanh, một học tập trò nghèo, học giỏi, đỗ thái học sinh (tiến sĩ). Người mẹ là nai lưng Thị Thái, con Trần Nguyên Đán, một qúy tộc đời Trần.

Bạn đang đọc: Những câu chuyện về nguyễn trãi

Lên sáu tuổi, mất mẹ, lên mười tuổi, ông nước ngoài qua đời, ông về sinh sống Nhị Khê, nơi phụ thân dạy học. Năm nhị mươi tuổi, năm 1400, ông đỗ thái học sinh và hai cha con cùng ra làm cho quan với công ty Hồ. Năm 1407, giặc Minh giật nước tạ Nguyễn Phi Khanh bị chúng đưa quý phái Trung Quốc. Phố nguyễn trãi và một bạn em đi theo chăm sóc. Nghe lời cha khuyên , ông trở về, tuy vậy bị quân Minh bắt giữ. Sau đó, ông tra cứu theo Lê Lợi. Suốt mười năm chiến đấu, ông đang góp công phệ vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc.

Đầu năm 1428, quét sạch sẽ quân thù, ông hăm hở bắt tay vào xây đắp lại nước nhà thì đột nhiên bị nghi oan với bắt giam. Tiếp nối ông được tha, nhưng không còn được tin cậy như trước. Ông buồn, xin về Côn Sơn. Đó là vào trong thời hạn 1438 – 1440. Năm 1440, Lê Thái Tông mời ông trở lại thao tác làm việc và giao mang lại nhiều các bước quan trọng. Ông đang hăng hái giúp vua thì xảy ra vụ đơn vị vua chết bất thần ở Trại vải vóc (Lệ đưa ra Viên, Bắc Ninh). Vốn đựng thù từ lâu so với Nguyễn Trãi, bọn gian tà làm việc triều đình vu mang đến ông thủ đoạn giết vua, khép vào tội cần giết cả tía họ năm 1442.

Nỗi oan tày trời ấy, hơn nhị mươi năm sau, 1464, Lê Thánh Tông new giải tỏa, rồi mang đến sưu tầm lại thơ văn ông và tìm người con trai sống sót mang đến làm quan.

Nhìn chung, ở cuộc đời phố nguyễn trãi nổi lên hai điêm cơ bản sau:

Nguyễn Trãi là bậc đại anh hùng dân tộc và là 1 trong những nhân vật dụng toàn tài hiếm gồm của lịch sử Việt phái mạnh trong thời đại phong kiến. O*? đường nguyễn trãi có một nhà bao gồm trị, một bên quân sự, một nhà ngoại giao, một nhà văn hóa, một công ty văn, một nhà thơ tầm cỡ kiệt xuất.

Nhưng nguyễn trãi cũng là một trong những người đã phải chiụ hầu như oan khiên thảm khốc, vày xã hội củ gây nên cũng tới tầm hiếm có trong định kỳ sử.

*
+ SỰ NGHIỆP THƠ VĂN:

– bên văn, công ty thơ lớn: là anh hùng dân tộc, nguyễn trãi còn là nhà văn, công ty thơ lớn. Ông còn để lại những tác phẩm có giá trị. “Quân trung tự mệnh tập” là hồ hết thư trường đoản cú gửi cho những tướng giặc cùng những giấy tờ giao thiệp cùng với triều đình công ty Minh, nhằm thực hiện nay kế “đánh vào lòng”, ngày nay gọi là địch vận. “Bình Ngô đại cáo” đem lời Lê Lợi tổng kết 10 năm phòng giặc, tuyên tía trước quần chúng. # về chính nghĩa quốc gia, dân tộc, về qúa trình chiến đấu khó khăn để đi đến thành công vĩ đại sau cuối giành lại tự do cho đất nước. “Lam tô thực lục” là cuốn sử về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. “Dư địa chí” viết về địa lý lịch sử nước ta. “Chí Linh tô phú” nói về trận đánh đấu phòng giặc Minh đau buồn và anh hùng. Các tác phẩm ấy hồ hết là văn bằng văn bản Hán.

Về thơ, bao gồm hai tập: “Ức trai thi tập” bằng chữ Hán, “Quốc âm thi tập” bằng chữ Nôm, tức chữ Việt, đó là thơ cả một đời, từ lúc trẻ cho tuổi già, những nhất là khoảng chừng 10 năm tìm đường và thời hạn về nghỉ sống Côn Sơn. Câu chữ thấy rõ trong những số đó là chổ chính giữa tình so với quê hương, gia đình, cùng với nước, cùng với dân, cùng với bao ngang trái trong cuộc đời…

– Tình yêu quê hương gia đình: câu chữ thơ văn ông khôn cùng phong phú. Đây chỉ nói vắn tắt một vài khía cạnh. Nét trước tiên là niềm tha thiết với vạn vật thiên nhiên ở quê hương. Bắt đầu là đầy đủ cái nhỏ dại nhặt, tưởng như không đâu, tuy vậy chan cất thân thương. Rau muống, mồng tơi, râm bụt, cây chuối, cây đa, cây mía… đông đảo thành vần điệu. Đào, liễu, tùng, trúc quyền quý đứng liền ở bên cạnh rau muống, mồng tơi quê mùa một biện pháp tự nhiên. Ko chút gì tách biệt sang hèn. Toàn bộ đều lấy được lòng ông trìu mến. Ông nói một giải pháp trang trọng: “Hái cúc, ương lan, mùi hương bén áo, tìm kiếm mai, đấm đá nguyệt, tuyết xâm khăn”, nhưng cũng vừa vui tươi chân chất: “Ao cạn, vớt bèo ghép muống, Trì thanh, phân phát cỏ ương sen”. Ông phát hiện tại ra nét đẹp bình dị cực kỳ bất ngờ: Đêm trăng gánh nước thì gánh luôn trăng mang về (“Chè tiên nước ghín nguyệt đeo về”). Khung trời không mây, trong suốt một màu sắc xanh, ông thấy đó là một trong những bầu ngọc đông lại (“Thế giới đông bắt buộc ngọc một bầu”). Thuyền bè chen nhau gối đầu lên bãi, ông quan sát thành một đám tằm thời điểm nhúc (“Tằm ươm thời điểm nhúc thuyền đầu bãi”). Nhỏ rùa, con hạc, núi, chim, mây, trăng, ông xem như là con cái, là nhẵn giềng, là anh em: “Rùa nằm, hạc lẩn nên bạn bè bạn, U ấp cùng ta làm mẫu con…”, “Núi láng giềng, chim thai bạn, Mây khách hàng khứa, nguyệt anh tam”. Tất cả lúc, ông như phối hợp mình vào thiên nhiên tới cả dòng suối, tảng đá lấp rêu, vòm thông tán trúc như hòa nhập cùng với ông có tác dụng một: “Côn Sơn tất cả suối rì rầm. Ta nghe như tiếng bầy cầm mặt tai, Côn Sơn bao gồm đá rêu phơi, Ta ngồi bên trên đá như ngồi chiếu êm, trong lèn thông mọc như nêm, Tha hồ muôn lọng ta xem vùng nằm, vào rừng gồm bóng trúc râm, Giữa greed color mát ta ngâm thơ nhàn”… (Côn tô ca – dịch).

Tiếp theo là niềm thiết tha với bà con thân thuộc sinh hoạt quê nhà. Thời còn giặc Minh, các năm ông đề nghị lẫn tránh mọi nơi, xa nhà, xa quê, xa bà con thân nằm trong với bao nỗi bi thảm rầụ Đêm thu, xa nhà, mặt ngọn đèn khuya, ông day dứt: :Gió thu đến, lá rụng rồi. Bản thân vẫn lận đận quê người, Đêm mưa, mặt ngọn đèn leo lét, hồn mộng cứ vẫn vơ mãi địa điểm đất khách” (Đêm thu khu đất khách – dịch). Tiết giãi bày đến, theo tục, nhỏ cháu phải trở lại thăm mồ mã ông bà, sửa sang, bồi đắp, thắp nén hương tưởng nhớ, mang lại đúng đạo làm nhỏ cháu, nắm mà vẫn bao năm ông ko về được. Ông chỉ não lòng: “Thân mình xa ngàn dặm, mồ mã ông bà sinh hoạt quê chẳng sao giẫy cỏ thắp hương, Mười năm đã qua, đông đảo nguời ruột thịt, quen thói cũ đã không có gì ai, Đành mượn chén rượu xay mình uống, không cho lòng cứ ngày ngày xót xa nỗi nhớ quê” (Thanh minh – dịch).

Ông mất người mẹ lúc bắt đầu lên sáu. Lòng nhỏ thương mẹ càng nồng. Ông bà ngoại, cậu, dì đông đảo ở Côn Sơn. Quê nội nhiều đời cũng sinh hoạt đó. Một lượt đi thuyền về thăm, ông ôn lại bao nỗi đắng cay một trong những ngày lưu lại lạc. Nghe sao nhưng tha thiết: “Mười năm rồi bản thân trôi dạc như cánh bèo, Đêm ngày nổi ghi nhớ quê cứ như giày vò vào lòng, Bao lần đã gửi hồn tìm đến quê cũ, dẫu vậy rồi đành bé dại nước mắt thấm máu nhưng gội rửa trong tưởng tượng nấm mèo mồ mẹ, mồ mã ông bà, còn xóm làng, bà con, trong những khi giặc giầy xéo thì kị sao được đều hành vi bạo tàn của chúng! mà lại mình thì cứ đang cần thương xót suông, Trời: biết làm sao đây! Một đêm trôi qua mặt gối, không cách nào nhắm đôi mắt được” (viết trên thuyền về Côn sơn – dịch).

– Đời sinh sống trong sạch, suốt cả quảng đời một lòng vì chưng nước bởi vì dân: về bên với nông thôn, ông lặng lòng cùng tự hào: “Quê cũ bên ta thiếu hụt của nào, rau xanh trong nội, cá vào ao”. Cấy cày là niềm vui: “Một cày một cuốc thú công ty quề, Áng chúc lan chen vãi đậu kê”. Người dân bùn lấm đáng theo luồng thông tin có sẵn ơn: “Ăn lộc đền ơn kẻ ghép cày”. Cuộc sống thường ngày giản dị, nghèo mà thanh: “Bữa ăn uống dầu tất cả dưa muối, Áo khoác nài đưa ra gấm là”, “Hài cỏ đẹp chân đi đủng đỉnh, Áo bô quen thuộc cật vận xềnh xoàng”, xa lánh vùng lợi danh nham hiểm: “Co qoe cụ bấy ruột ốc, Khúc khuỷu làm chi trái hòe”. Ông ca tụng chi ngày tiết của tùng, trúc, mai, tía cây ko chịu qua đời phục trước lạnh mát mùa đông cùng ông luôn luôn giữ một lớp lòng trong sạch, một tờ “lòng thơm”.

*
Lòng thơm ấy là lòng yêu thương nước yêu mến dân. Bao gồm khi ông call đó là “lòng trung hiếu”, “lòng ưu ái”. Nó suốt đời sôi nổi: “Bui bao gồm một lòng trung liễn hiếu, Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen”, “Bui một tấc lòng ưu tiên cũ, Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông”. Nó dựa vào lý tưởng nhân nghĩa. Nhân nghĩa là 1 trong tư tưởng cao qúy xuyên thấm cuộc đời và thơ văn ông. Đối với ông, nhân tức thị “yên dân”, “trừ bạo” hay “Trừ độc, trừ tham, trừ bạo ngược”. Được như vậy bắt đầu thực sự “Có nhân, tất cả trí, bao gồm anh hùng”. Nhân trí, hero ấy nằm trong lòng yêu thương nước cao cả của ông, yêu nước bởi tư tưởng, tình cảm, bằng hành vi cứu nước lo dân xuất xắc vời. Nói rõ ràng như : “cái nhân, chiếc nghĩa lớn số 1 là phấn đấu mang lại cùng phòng ngoại xâm, khử bạo tàn, vì hòa bình của nước, hạnh phúc của dân”. Đất nước bị ngoại xâm, nó hiện thành lòng lòng căm phẫn giặc cao độ và ý chí kiên trì, gang thép tàn phá quân thù: “Căm giặc nước thề không thuộc sống”, “Nếm mật ở gai, há bắt buộc một sớm nhị tối, Quên nạp năng lượng vì giận, sách lược thao quan tâm đến đã tinh”. Quân giặc quét không bẩn rồi, nó là khát khao desgin một giang sơn hưng thịnh, quần chúng đời đời ấm no hạnh phúc: “Xã tắc từ trên đây bền vững, quốc gia từ trên đây đổi mới…., Muôn thởu nền tỉnh thái bình vững chắc”.

Nguyễn Trãi – ngôi sao sáng Khuê của văn hóa việt nam : 

Nguyễn Trãi, sinh ở Thăng Long trong gia đình ông ngoại là quan liêu Đại tứ đồ è Nguyên Đán. Cha ông là Nguyễn Ứng Long, hiệu Ức Trai (tức là Nguyễn Phi Khanh). Người mẹ ông là trằn Thị Thái, đàn bà Trần Nguyên Đán.

Năm đường nguyễn trãi lên 5 tuổi, bà bầu ông mất. Sau đó không lâu, trằn Nguyên Đán cũng mất. Ông về làm việc với thân phụ tại quê nội ở làng Nhị Khê.

Năm 1400, để cứu giúp vãn chế độ phong con kiến đang khủng hoảng trầm trọng, hồ nước Quý Ly lật đổ bên Trần và liên tiếp thi hành các cải tân như chính sách hạn nô, hạn điền, tổ chức lại giáo dục, thi cử và y tế.

Cũng năm 1400, sau khoản thời gian lên ngôi Vua, hồ nước Quý Ly mở khoa thi. Phố nguyễn trãi ra thi, ông đỗ Thái học sinh (tiến sĩ) năm ông đôi mươi tuổi. Hồ nước Quý Ly cử ông duy trì chức Ngự sử đài chánh chưởng. Còn phụ vương ông là Nguyễn Phi Khanh đỗ bảng nhãn từ năm 1374, được hồ Quý Ly cử giữ chức Đại lư trường đoản cú khanh Thị lang ṭả trung thư kiêm Hàn lâm Viện học sĩ tứ nghiệp Quốc Tử Giám.

Năm 1406, Minh Thành Tổ sai Trương Phụ mang quân sang trọng xâm lược Việt Nam. Bên Hồ lấy quân ra kháng cự, tuy thế bị tiến công bại. Cha con hồ Quý Ly và một số triều thần trong số đó có Nguyễn Phi Khanh bị bắt và bị mang lại Trung Quốc.

Nghe tin phụ thân bị bắt, nguyễn trãi cùng em là Nguyễn Phi Hùng khóc theo lên tận cửa ngõ Nam quan liêu với ý muốn sang bên đó biên giới để hầu hạ cha già trong khi bị vậy tù.

Nhân thời điểm vắng vẻ, Nguyễn Phi Khanh bảo Nguyễn Trãi:

– con là người có học, gồm tài, đề xuất tìm biện pháp rửa nhục mang đến nước, trả thù đến cha. Như thế mới là đại hiếu. Lọ là cứ cần đi theo cha, mếu máo như đàn bà mới là hiếu giỏi sao?

Nguyễn Trãi nghe lời phụ vương quay trở về tìm tuyến đường đánh giặc, cứu giúp nước.

Về đến Thăng Long, ông bị quân Minh bắt. Thượng thư nhà Minh là Hoàng Phúc biết Nguyễn Trãi là một trong nhân vật tất cả tài, tìm biện pháp dụ dỗ, cơ mà ông kiên quyết không theo giặc.

Sau một thời gian bị giam lỏng sinh hoạt Đông quan liêu (tức Thăng Long), phố nguyễn trãi vượt được vòng vây của giặc vào Thanh Hóa theo Lê Lợi. Ông chạm mặt vị thủ lĩnh nghĩa binh Lam Sơn sinh sống Lỗi Giang. Ông trao mang đến Lê Lợi bạn dạng chiến lược đánh đuổi quân Minh nhưng sử sách việt nam gọi là Bình Ngô sách.

Trong bài xích tựa Ức Trai di tập, Ngô nắm Vinh đến biết: Bình Ngô sách “hiến mưu chước bự không kể tới việc tiến công thành, mà lại khéo nói tới việc tấn công vào lòng người”.

Lê Lợi khen chiến lược của nguyễn trãi là đúng. Cùng ông đã áp dụng chiến lược này để tiến công quân Minh. Trường đoản cú đây, ông thường giữ đường nguyễn trãi gần bên mì́nh để thuộc bàn mưu tính kế tiến công quân Minh.

Cuối năm 1426, Lê Lợi lập bạn dạng doanh làm việc bến tình nhân Đề (Gia Lâm). Trên đây, ông cho dựng một chiếc chòi cao ngang bởi tháp Báo Thiên ở Đông Quan. Lê Lợi ngồi tầng thứ nhất của chòi, phố nguyễn trãi ngồi tầng đồ vật hai. Nhì nhân vật luôn luôn trao đổi ý kiến với nhau.

Trong kháng chiến, đường nguyễn trãi chủ trương phải phụ thuộc vào dân th́ mới đánh được giặc, cứu vãn được nước. Khi loạn lạc đă chiến thắng lợi, ông cũng thấy rằng yêu cầu lo cho dân, thì mới xây dựng được khu đất nước. Trong tờ biểu tạ ơn được cử giữ chức con gián nghị đại phu tri tam quân sư, ông đă viết: “Chí phần đông muốn, bài toán cố nhân ĩa muốn: để tâm dân chúng, mình lo trước điều thiên hạ cần lo”.

Năm 1437, khi vua Lê Thái Tông cử ông định ra lễ nhạc, ông cũng nói mang lại vua biết hầu như điều mà vua đề nghị làm đầu tiên là chăn nuôi nhân dân:

– Dám mong hoàng thượng rủ lòng yêu thương và chăn nuôi muôn dân khiến cho trong thôn cùng xóm vắng, không tồn tại một giờ hờn giận oán thù sầu. Đó có nghĩa là giữ được cái gốc của nhạc.

*
Do luôn luôn “lo trước điều thiên hạ yêu cầu lo, vui sau loại vui của thiên hạ”, phố nguyễn trãi lúc nào thì cũng sống một cuộc sống giản dị, phải kiệm liêm chính. Nhà của ông sống Đông khiếp (Thăng Long) chỉ là một túp đơn vị tranh (góc thành nam giới lều một gian). Lúc ông cai quản công việc quân dân ở hải hòn đảo Đông Bắc, nhà đất của ông sinh sống Côn sơn “bốn phương diện trống trải, xờ xạc chỉ bao gồm sách là nhiều thôi” (thơ Nguyễn Mộng Tuân, các bạn Nguyễn Trăi).

Bài Bình Ngô đại cáo của ông là 1 trong “thiên cổ hùng văn”. Đó là một thiên hero ca bất hủ của dân tộc.

Quân trung tự mệnh tập của đường nguyễn trãi là hồ hết thư từ bởi vì ông viết vào việc tiếp xúc với quân Minh. Hầu như thư này là các tài liệu rứa thể minh chứng đường lối ngoại giao vào địch vận hết sức khôn khéo của Lê Lợi với Nguyễn Trãi làm cho quân Lam Sơn không mất xương máu nhưng mà hạ được không ít thành.

Quốc âm thi tập của đường nguyễn trãi là nhà cửa xưa nhất bằng Việt ngữ mà chúng ta còn giữ lại được. Vật phẩm này rất quan trọng đặc biệt cho công tác nghiên cứu lịch sử hào hùng văn học nước ta và lịch sử vẻ vang ngôn ngữ Việt Nam.

Năm 1442, cả gia đình ông bị hãm hại (tru di tam tộc) khiến cho những người đương thời vô cùng thương tiếc.

Năm 1464, vua Lê Thánh Tông hạ chiếu minh oan mang lại Nguyễn Trãi, truy tặng ngay quan tước cùng tìm hỏi bé cháu còn sót lại.

Nguyễn Trãi là một trong nhân vật bụ bẫm trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Ông là hero dân tộc, là nhà tứ tưởng, đơn vị thơ, nhà văn hóa truyền thống lớn của nước ta. Trung tâm hồn với sự nghiệp của ông mãi sau là v́ì sao sáng như Lê Thánh Tông truy khuyến mãi “Ức Trai vai trung phong thượng quang Khuê Tảo”.

Nguyễn Trãi – Bền gan nuôi chí lớn : 

Năm Ðinh Hợi (1407) mon bảy, sau khi chiếm lĩnh được nước ta, Trương Phụ sai đàn Liễu Thăng, Lỗ lạm giải phụ vương con hồ nước Quý Ly và gia quyến, tướng tá về Kim Lăng (Nam Kinh). Phụ vương ông là Nguyễn Phi Khanh có tác dụng chức từ Khanh cũng trở nên bắt mang đi chuyến ấy. Ông cùng em là Nguyễn Phi Hùng lẽo đẽo đưa phụ thân đến ải pha Luỹ (Hữu nghị quan), khóc lóc xin theo chân để phụng dưỡng. Nguyễn Phi Khanh vẫy tay gọi Nguyễn Trãi, ứa nước mắt nói:

– bé là người có học, tài năng nên tìm cách rửa nhục mang lại nước, trả thù mang đến cha, như vậy mới là đại hiếu. Lọ là cứ đề xuất theo cha khóc lóc new là tất cả hiếu sao!

Nguyễn Trãi nghe rồi lạy nhị lạy xin vâng lời.

Về mang đến Ðông Quan, quân Minh biết phố nguyễn trãi từng là triều quan liêu của hồ Quý Ly bèn bắt điệu mang đến Án sát ty. Viên Thượng thư Hoàng Phúc coi cả Ðô ty với Án gần kề ty đã nghị bàn quá trình với viên Tổng binh Trương Phụ. Thấy lính giải đường nguyễn trãi đến trước mặt, Trương Phụ giật mình, liền xẹp tai Hoàng Phúc nói nhỏ:

– tên này phương diện mũi khôi ngô rõ ra người có tài đức, văn xuất xắc học rộng, thông đạt thư toán. Gân mức độ nó cứng rắn, chí nó chưa hẳn nhỏ, còn nếu như không sớm trừ đi, về sau tất vẫn là mối họa khôn lường.

Ðoạn, thét quân lôi ra chém. Hoàng Phúc cả cười, nhìn đường nguyễn trãi rồi bảo với Trương Phụ rằng:

– Một tên học trò trói con kê không chặt gắng kia sao hoàn toàn có thể là mối lo của nước được! Tổng binh vượt lo xa. Nay Giao chỉ mới nhập vào bản đồ, việc phủ dụ chiêu phủ để yên lòng dân man là việc trọng. Tha tội chết cho nó, giam lỏng sinh hoạt Ðông Quan, lấy danh lợi quan tước với vỗ về chiêu dụ là kế giỏi hơn cả. Sau này, nếu nó không chịu đựng qui phục, lại theo đảng nghịch, bấy giờ lấy pháp luật mà trị tội cũng không muộn.

Trương Phụ cùng bất đắc dĩ đành nghe theo. Hoàng Phúc thả đường nguyễn trãi ra, cho ở góc cạnh Nam bên phía ngoài thành Ðông Quan. Ông dựng một túp lều tranh mặt cái ao nhỏ. Bên lều một căn tuềnh toàng, đạm bạc, chó không đề xuất nuôi, fan hầu không có. Ông sống như thế ngót chục năm trời. Quân Minh năm lần bảy lượt lấy tiền bạc, quan tước khôn xiết hậu cho nhử, ông phần đa ôn tồn tự chối. Bấy giờ, ông tất cả thơ rằng:

*

“Góc thành Nam, lều một gianNo nước uống, thiếu cơm ăn …” 

Ðông quan lại là khu đất xung yếu ớt của giặc ngơi nghỉ Ðại Việt. Tâm thuật ý đồ dùng giặc cầm nào, giặc xử sự rượu cồn tĩnh ra sao đều ở chỗ này mà ra. Ðông Quan cũng chính là nơi trưng bày rõ nhất đông đảo điều rông nhãi nhép bạo ngược của giặc, tương tự như moi ruột gan dân tình chốn kinh sư. Chỗ táo tợn chỗ yếu của giặc phần đông ở trong con mắt lỗ tai của Nguyễn Trãi. Ông đêm ngày ngẫm nghĩ để ý đến và kín đáo viết sẵn phương lược, call là “ Bình Ngô sách”.

Xem thêm: Ngàn Năm Áo Mũ Ebook - Ngàn Năm Áo Mũ Paperback

Biết phố nguyễn trãi không chịu nhận chức nguỵ quan, cũng chẳng đề nghị là tín đồ phẫn chí vấp ngã lòng đi làm việc ẩn như Bùi Úng Ðẩu, Lý Tử Cấu, cơ mà ngấm ngầm nuôi chí lớn, Hoàng Phúc luôn miệng dặn đàn thủ hạ phải canh chừng:

– Trãi không phải người tầm thường. Lỡ ra nhằm sống, sau này tai vạ tất tất yêu tránh khỏi! ”Nguyễn Trãi – Ði tìm anh quân :

Một hôm, theo lời mật hẹn với những người em họ ngoại là è cổ Nguyên Hãn bấy giờ đồng hồ đang đứng đầu toán nghĩa quân làm việc Lập Thạch (Vĩnh Phú), đường nguyễn trãi lẻn ra ngoại thành, lên Thuỵ hương thơm tục hotline là thôn Chèm (Từ Liêm, Hà Nội). Ông vào ngồi chờ Hãn ở thường thờ Hy Khang đại vương Lý Ông Trọng. Vừa lúc, Hãn mang là người cung cấp dầu cũng đến. Hai anh em bàn tính:

– Bây giờ, người nổi binh dấy nghĩa thì nhiều vô kể nhưng phần đông là hạng bình thường cả. Ðến như Giản Ðịnh, Trùng Quang tuy thế tôn thất xưng đế dựng cờ vì chần chờ nắm quyền, chưa qua sông vẫn chặt cầu, giết hại đại thần cần tốn sức mà không thành công. Nghe nói gồm ông Lê Lợi sinh hoạt trại Lam Sơn, đất Thanh Hóa là người có chí lớn, biết chiêu hiền đức đãi sĩ. Ai ai cũng bảo ông là rồng xoàn đang chờ hội mây mưa, ta nên tìm tới mà tôn phù.

*
Anh em gật gù đắc ý, bấm nhau đi nằm, ngóng sáng mai thuộc đi.

Hôm sau, mới tờ mờ sáng, hai anh em vội kéo nhau đi ngay. Trèo đèo lội suối, trốn kiêng quân Minh sát tháng trời thì đến trại Lam Sơn, xin ra mắt. Trại công ty Lam Sơn tiếp nhận ân phải và bảo quản làm khách hàng trong nhà. Hai đồng đội ở không nhiều lâu, vào đêm để trọng điểm dò xét, vẫn chả thấy Lê Lợi đả hễ gì cho chuyện dấy binh. Chỉ thấy Lê Lợi tuyệt vắng nhà mà khách khứa bốn phương vẫn ra vào tấp nập; dầu thắp, gạo nạp năng lượng còn đầy kho vẫn thấy Lê Lợi sai mua; cày cuốc sẽ đủ, đã những vẫn thấy Lê Lợi sai bạn tìm thêm sắt. Lại thấy Lê Lợi tốt sai tín đồ đem lễ vật dụng lo lót với quan quân Minh quanh vùng. Vị thế, đường nguyễn trãi và è Nguyên Hãn bụng khôn cùng phân vân.

Một hôm, đơn vị Lê Lợi bao gồm giỗ. Hai bằng hữu có việc xuống bếp, bất thần gặp Lê Lợi quần vén lên tận đùi vẫn ngồi thái làm thịt vừa thái vừa ăn uống chẳng ra tinh tướng một vị thiên tử. Anh em đều thở dài bảo nhau:

– Ta lầm rồi!

Ðoạn bấm nhau hứa ngày vứt đi. Ðêm ấy, bất chợt thấy Lê Lợi xách gươm lén thoát ra khỏi nhà, đường nguyễn trãi và trằn Nguyên Hãn nghi ngại bèn lẳng yên ổn theo chân. Ðến núi Du Sơn, Lê Lợi lẻn vào một hang rộng có ánh đèn. Trong hang, fan đông lố nhố, xúm quanh tảng đá bự làm bàn, cùng Lê Lợi bé dại to bàn bạc. Lê Lợi giở cuốn binh thư đọc, giọng lịch sự sảng, dõng dạc sau lại cùng mấy người chụm đầu bàn tính. Hồi thọ Lê Lợi nói:

– phải đến năm Hợi (1419) new nổi binh được.

Vốn là người xuất sắc mưu lược, gần cạnh binh tình nay thấy Lê Lợi dự loài kiến sai, nguyễn trãi quên mình vẫn nghe trộm, buột mồm vọng vào nói lớn:

– Chúa công tính lầm rồi!

Lê Lợi lag mình, tuốt gươm xông ra toan chém, phố nguyễn trãi và è cổ Nguyên Hãn cấp phục xuống nói:

– cửa hàng chúng tôi từ xa lận đận tìm đến, chỉ vị chúa công là người hoàn toàn có thể lấy lại được thiên hạ.

Lê Lợi đỡ hai tín đồ dậy, hỏi họ tên rồi vội vàng vàng cầm tay dắt vào vào hang. Phố nguyễn trãi xin hiến “ Bình Ngô sách” còn trần Nguyên Hãn thì dưng thanh bảo tìm gia truyền của ông tổ bảy đời là Trương quốc Thái úy Thượng tướng trằn Quang Khải. Lê Lợi mừng rỡ khôn xiết, cả cười cơ mà rằng:

– Thực là trời không muốn cho dân Ðại Việt ta mất nước bắt buộc mới đem những ông mang lại đây ban mang đến ta!

Ðoạn, lưu hai fan lại, mưu câu hỏi khởi binh.

Nguyễn Trãi – tướng mạo đánh trung khu công : 

Ít hôm sau, tín đồ khắp vùng xôn xao về một chuyện lạ. Nhiều thân cây, lá cây đều phải có hàng chữ “ Lê Lợi làm vua, nguyễn trãi làm tôi”. Dân chúng ai nấy đầy đủ mừng thầm, ghé tai sát vào nhau bảo nhỏ:

– Trời đã trộn nước Nam gồm chủ. Ta đi kiếm ông Lê Lợi nhưng mà tôn phù thôi.

Việc sửa soạn dấy nghĩa nhân thế chạm mặt nhiều thuận lợi. Người những nơi ùn ùn theo về, đông lắm. Lê Lợi biết chuyện vô cùng đẹp lòng, new bảo tướng tá tá:

– Biết tấn công vào lòng người như vậy vớ không quanh đó mưu kế của Nguyễn Trãi.

Sau call lên hỏi quả nhiên như vậy: phố nguyễn trãi đã đem mật viết vào lá cây, kiến theo đó đục thành chữ; người người băn khoăn tưởng thần bảo, hồ hết tin lắm.

Từ đấy cho đến khi lấy ngừng được nước, Lê Lợi rất yêu mến Nguyễn Trãi. Ðánh đông dẹp bắc, đi đâu ông cũng giữ nguyễn trãi bên mình làm quân sư. Mọi câu hỏi mưu lược, viết thư, thảo hịch không còn thảy hồ hết do nguyễn trãi trù tính.

Bấy giờ là vào năm Quý Mão (1423), tổng binh trần Trí chỉ huy đại binh từ Ðông quan liêu kéo vào tiến công nghĩa quân đang chuyển động ở thị xã Khôi với huyện Xa Lai (giáp giới Hà tô Bình – Hà phái mạnh Ninh). Cố giặc hết sức mạnh, quân đông tất cả tới trăm ngàn. Nghĩa quân phải lui về núi Chí Linh lần đồ vật ba. Giặc xua đuổi theo, rải quân bủa vây bí mật bốn mặt. Suốt nhị tháng trời bị vây hãm, thực phẩm kiệt dần, măng non rau củ trong rừng cũng cạn. Lê Lợi yêu cầu cho thịt cả tứ thớt voi để nuôi quân. Bao gồm con con ngữa vua cưỡi cũng lấy thịt nốt. Quân sĩ đói quá, sẽ có tín đồ bỏ trốn. Một viên tướng thương hiệu là Khanh cũng quăng quật trốn. Lê Lợi bắt được đề nghị đem chém rao đến mọi fan biết để gia công răn. Tình thế rất là bức bách. Tướng mạo sĩ new nói cùng với Lê Lợi:

– Giặc bạo phổi ta yếu, gắng như trứng chọi cùng với đá, tất ko tránh khỏi họa khử vong. Ni giặc đang mong mỏi dụ hàng, bất nhược ta hãy nhân này mà tạm hòa ít lâu để sở hữu thì giờ nghỉ ngơi sửa soạn, sau lại đánh cũng không muộn.

Lê Lợi nói:

– Ta cũng đã tính tới chuyện đó. Hiềm bởi vì nỗi, giặc mười phần cầm chắc chín phần win ta, phải không thoải mái và dễ chịu lui binh giảng hòa. Vị thế, phải có người ăn nói thật khéo, viết thư thuyết phục, bắt đầu may thoát khỏi thế quẫn bách này. Việc ấy phi Nguyễn Trãi không có ai làm nổi.

Nguyễn Trãi bước ra lĩnh mệnh thảo “ Thư tố oan” (tức thư đưa xin hàng). Lại viết riêng rẽ một thư nhờ cất hộ tổng binh nai lưng Trí, một thư gửi Thái giám sơn Thọ, trung sứ của vua Minh quý phái dụ hàng. Lê Lợi không đúng anh vợ là nai lưng Vận và tướng Lê Trăn đem các thư ấy cùng năm đôi ngà voi làm lễ vật ước hòa. Tống binh è Trí tiếp thư bắt đầu đem cho tướng tá nghị bàn. Thư viết:

Tri huyện Ðồ Phú là fan đồng hương cùng tôi có hiềm khích. Nó đút lót với tham chủ yếu Lương Nhữ Hốt nói vu đến tôi. Nhữ Hốt báo cùng với quan quản lí binh. Nội quan liêu Mã Kỳ nhân đó cho quan quân mang lại đánh úp cỗ chúng của tôi không kể trẻ già phần đông chém giết thịt bắt bớ; họ sản phẩm tôi đông đảo tan tác, vợ con tôi đa số chia lìa; lại khai thác mồ mả tổ phụ tôi mà trình diện hài cốt …”

Nghe thư, Mã Kỳ bị chạm nọc đập bàn quát tháo lớn:

– Xin mặt hàng gì nhưng mà toàn là lời tố giác láo xược!

Trần Trí can:

– Chấp gì chuyện ấy. Ông chớ vì một tiếng nói mà để hỏng câu hỏi lớn. Nay trong nước đang bị khốn đốn: trong thì thiên tai dân biến; không tính thì tức thì năm xuất chinh cự quân Ngõa thích hợp ở phía Tây, phòng quân Thát Ðát ngơi nghỉ phía Bắc. Hoàng đế đã truyền đề xuất cố sức dụ sản phẩm Lê Lợi cho Giao Chỉ tạm im , để siêng tâm lo câu hỏi nội địa. Tôi xem thư thấy viết: :” Xin hoặc mang đến đi đánh Bắc để lập công hoặc mang lại theo dẹp Tây để chuộc tội dù bị tiêu diệt cũng không từ” . Nh ư thế là Lê Lợi hiểu rõ chuyện nội địa. Nay ví như bị bức bách quá, lũ chúng tất bắt buộc liều chết đánh mãi; quan quân yêu cầu đi tấn công dẹp hao binh tổn tướng, nạn ấy không biết bao giờ mới dứt, còn ta thì thêm có tội trái mệnh dụ hòa của hoàng đế.

*
Sơn lâu cũng nói:

– coi thư viết: “ Tôi từ có mặt thích danh tiết mà lại trọng nhân nghĩa ghét tè nhân cơ mà dấn bản thân vào thiến nạn tuy nghỉ ngơi trong cảnh gian khổ nguy hiểm mà không nhụt chí bình sinh” Ðủ biết Lê Lợi là không phải kẻ mang uy vũ mà tắt thở phục được. Nên cho hàng.

Mã Kỳ đành nghe theo. Cụ là, duy nhất khắc xắn tay múa bút, đường nguyễn trãi đã đánh lui cả mười vạn quân Minh để nghĩa quân thong thả tay sửa soạn, chờ thời cơ, hóng dịp tốt sẽ rửa không bẩn thẹn cũ, rước lại bờ cõi xưa.

Từ bấy giờ,theo chân nghĩa quân nguyễn trãi tung thư chiêu dụ gửi khắp mặt những tướng suý bên Minh từ lũ Trần Trí, tô Thọ, Phương Chính, Lý An, vương Thông, Thái Phúc, Ðà Trung, Mã Anh, Mã Kỳ đến bầy Lương Minh, Hoàng Phúc, Mộc Thạnh, Liễu Thăng cùng bọn nguy quan. Văn vẻ của ông đánh rất mạnh vào lòng người, thu phục được nhân trung tâm quân Minh. Không mất một mũi thương hiệu hòn đạn cơ mà giặc ở các thành Trà Long, Diễn Châu, nghệ an (đều sống Nghệ Tĩnh), Ðiêu Diêu (Gia Lâm, Hà Nội), Thị cầu (Hà Bắc), Tam Giang (Vĩnh Phú) hồ hết lần lượt cởi ngay cạnh ra hàng.Nguyễn Trãi – Một đời vị nước vị dân :

Khi lấy ngừng thiên hạ, Lê Lợi lên ngôi báu. Tháng một năm Mậu Thân (1428). Lê Thái Tổ thiết triều, hội các quan văn võ lại trao đổi ân thưởng, phong è Nguyên Hãn làm Tả tướng tá quốc, ban đường nguyễn trãi tước quang Phục hầu và mang đến giữ chức nhập ngoại hành khiển.

Tuy được phong thưởng quan cao chức trọng nhưng cả hai anh em đều không thực sự yên lòng. Một lần, nai lưng Nguyên Hãn nói cùng với Nguyễn Trãi:

– Vua ta tất cả tướng như Việt vương vãi Câu Tiễn, cấp thiết cùng hưởng phong phú được.Nguyễn Trãi bảo:

– Ta cũng sợ đơn vị vua đối đãi với bề tôi như Hán Cao Tổ với Hàn Tín ngày xưa.

Anh em hầu như thở dài. Bấy giờ, vua Lê Thái Tổ hay căn bệnh tật ốm đau, con trưởng là tư Tề thì dại dột dốt ngông cuồng, nhỏ thứ là Nguyên Long thì còn bé dại tuổi. Vị thế, vua đem lòng lúng túng cho ngôi báu nhưng nghi các công thần danh tiếng. Quả nhiên, năm sau, Lê Thái Tổ sai tứ mươi nhị lực sĩ về trại đánh Ðông (Vĩnh Phú), chỗ Trần Nguyên Hãn cáo quan tiền lui về sống ẩn, bắt về khiếp trị tội. Phạm Văn Xảo cũng là một trong những khai quốc công thần nhưng mà Xảo gốc fan ở khiếp đô, lại sở hữu danh vọng so với mọi người, vua Thái Tổ sợ sau sinh biến phải cũng chỉ thị giết nốt. Nguyễn Chích thì bị miễn nhiệm về làm cho dân thường. Còn đường nguyễn trãi bị bị tước không còn quan tước đoạt tống ngục.

Ít lâu sau, áng chừng thấy đường nguyễn trãi lòng dạ ngay thật khó rước xử tội, vua Thái Tổ bắt đầu tha ra, mang đến phục chức như cũ. Nguyễn trãi nhận chức tuy thế trong bụng ko vui, nhân nói với người thân:

– Ta theo đại vương nếm mật ở gai, hơn mười năm một lòng tôn phù. Giờ vấn đề nước sẽ thành, vua thì ngờ vực bề tôi, sát hại công thần, kẻ ân cần thì cho vinh hiển, người xu nịnh thì được tin dùng. Khanh tướng mạo thì lập đảng riêng rẽ tây, triều đình thì thiếu người can gián, ai nấy chỉ lo niềm phần khởi thân lợi nhà, không nghĩ đến khổ dân hại nước. Ghi nhớ xưa ngơi nghỉ Lam Sơn đọc sách binh; đã lúc đó, chí ta sẽ để nơi dân đầu xanh kia. Bởi thế, ta ra dự việc nước, vắt sức chèo chống, hoạ may dân lành sút phần khổ nhục.

Một hôm, vua Thái Tổ cho vời đường nguyễn trãi đến hỏi:

– Nghĩa lớn bắt đầu thành, việc nước việc quân đông đảo chưa quen thuộc thạo, làm bí quyết nào để yên dân mở nước?

Nguyễn Trãi tâu:

– hòa bình trong nhà nhớ duy trì một lòng thân ái, yêu thích dân bọn chúng hãy làm những việc nhân đức, đừng do ơn riêng nhưng thưởng bậy, chớ bởi giận mình cơ mà phạt bừa; đừng yêu thích tiền của nhưng mà xa xỉ bừa bãi, đừng gần thanh sắc mà lại suồng đã hoang dâm, cho đến việc dùng hào kiệt nghe can gián, ra một chính sách một mệnh lệnh, phạt một lời nói, một việc làm đều cần đúng mực, phù hợp với lẽ thường, bao gồm thế, bên trên mới đáp ứng được ý trời, dưới new thỏa mãn được lòng dân, quốc gia mới im ổn bền chắc lâu dài.

Ðoạn, đường nguyễn trãi lại tâu:

– Mến người có nhân là dân, mà như con sông chở thuyền cùng lật đổ thuyền cũng chính là dân. Giúp người có đức là trời, nhưng khó khăn tin và khôn cùng hay chuyển đổi cũng là trời. Dám mong thánh thượng siêng năng giữ lại gìn những câu hỏi kính trời chuyên dân, đừng nên xem thường.

Lê Thái Tổ gật đầu khen đề xuất rồi hỏi:

– ni đám đại thần tổng quản và quan lại ở những Viện, Sảnh, Cục hà lạm lười biếng buộc phải răn dạy nỗ lực nào?

Nguyễn Trãi tâu:

– Phàm người có chức vụ coi quân trị dân đều buộc phải dùng phép công bằng, thao tác làm việc cần mẫn, nhiệt liệt thờ vua, rất là chăm dân, vứt thói tham ô, trừ tệ lười biếng, bầy đàn riêng tây đề xuất bỏ, thái độ cố phạm buộc phải chừa, coi công việc nước như quá trình của chính mình rước điều lo của dân làm cho điều lo cho phiên bản thân. Xin bệ hạ xuống chiếu răn bảo nghiêm cấm; ví như ai ko nghe ko sửa ấy là người đó từ huỷ khử mình.

Lê Thái Tổ cực kỳ vừa ý, thầm khen Trãi trực tiếp thắn cưng cửng trực. Tuy nhiên bấy giờ đồng hồ vua hay ốm đau mệt mỏi, bọn Lê Sát, Lê Vấn dèm pha xu nịnh, lấn lướt bạn ngay, tóm gọn quyền hành lập vây cánh, Nguyễn Traĩ thấy thế đành thở dài. Có lần, nhân dạo chơi ngoài thành bỗng nhiên nghe dân nhỏ to bàn tán, một người nói:

– trên thì tể tướng, bên dưới thì trăm quan a tòng nhau kiếm lợi, hối lộ công hành.

Một người tên là Cao Sư Ðãng cũng nói:

– Thiên tử thì thất đức, đại thần thì hối hận lộ, cần sử dụng toàn là kẻ vô công, bao gồm làm điều thiện làm sao đâu!

Nghe vậy, phố nguyễn trãi bèn cù gót, biết ráng không thể chớ được, bắt đầu dâng biểu xin cáo quan tiền lui về Côn đánh (Hải Hưng) sống cuộc sống thanh đạm giản dị. đêm ngày đọc sách dìm thơ, thưởng trăng ngắm hoa nhưng lại lòng đường nguyễn trãi vẫn không vui; hễ nghĩ đến tổ quốc mờ mịt, muôn dân sầu khổ thì không cố kỉnh nước mắt, nên có thơ rằng:

“ Say mùi hương đao, trà ba chénTả lòng phiền, thơ tư câu” . 

Ðỗ Mộng Tuân, người các bạn đỗ thuộc khoa với nguyễn trãi có lần mang lại Côn đánh thăm đang nói:

– công ty quan tri tam tiệm sự sao mà lạnh buốt như một cái nước. Bốn vách tường trống trải xơ xác, chỉ được loại giàu sách vở.

Nguyễn Trãi tuy mang thân gửi chốn suối rừng tuy nhiên cũng là miễn cưỡng. Vị thế, chí ông vẫn để tại nơi dân nước. Tấm lòng ưu tiên ấy chẳng cơ hội nào khuây. Ông hay mượn thơ để gửi niềm trung phẫn:

“Ao quan lại thả một bè rau muốngÐất bụt ương nhờ vào một luống mùngCòn có một lòng âu vấn đề nướcÐêm tối thức nhẵn nẻo sơ chung”

Lê Thái Tổ mất. Trước khi băng hà, chừng hụt hẫng về lỗi lầm đối với Nguyễn Trãi bắt buộc vua di mệnh lại cho thái tử Nguyên Long cần dùng Nguyễn Trãi. Nguyên Long nối ngôi, tức Lê Thái Tông bèn xuống chiếu vời Trãi về kinh. Ông mau chóng tiến triều, vào chầu trước bệ tâu rằng:

– Thần tài sơ đức mỏng, tóc bạc bẽo lòng son, tưởng gửi cố gắng xương tàn vị trí quê cũ, may được dịp mây trời ban xuống truyền điện thoại tư vấn trở ra. đại vương thương thần như con ngựa già còn kham được roi quất, dấn bước phi lên. Chí thần những mong mỏi bắt chước fan xưa lập chí, lòng thần yêu thương dân chúng buộc phải thường tốt lo trước việc thiên hạ không lo. Nguyện dốc lòng phơi tấm gan trung, xin thánh thượng cứ bền tín nhiệm.

Tiếc thay, Thái Tông bắt đầu mười tuổi, câu hỏi nước đều vị Lê sát chấp chính chuyên quyền định đoạt khiến Nguyễn Trãi ko có gì thi thố kỹ năng để mưu việc ích nước lợi dân. Năm ấy (1434), Thái Tông sai đường nguyễn trãi viết biểu sang nhà Minh ước phong. Viên nội mật viện Nguyễn Thúc Huệ và Học sĩ Lê Cảnh Xước ỷ chũm là thủ túc của Ðại tư đồ (tể tướng) Lê Sát, đòi thay đổi mấy chữ, nguyễn trãi quắc mắt mắng luôn:

– việc chăm dân sao không lo ngại làm? bây chừ trong nước đương hạn hán, nhưng có tai nạn thương tâm ấy chính là tự lũ những ông. Các ông chỉ nên đồ ham mê sưu cao thuế nặng, vơ vét của dân đến nhiều nên trời mới giáng tai tỏ ý trừng phạt!

Thúc Huệ khi làm cho tham tri Bắc đạo đang bòn rút vơ vét của dân, tạo cho dân một lộ xơ xác không còn cả tiền của. Ni Huệ thấy Trãi nói vậy thì lag mình, căm lắm bắt đầu đem lời nói ấy méc với Lê Sát, Lê Vấn. Vấn tức tối, hạch Nguyễn Trãi:

– gây ra tai nạn không phải lỗi bọn ty thuộc, mà đó là bởi vua với tướng. Sao ông lại nặng lời như thế?

Nguyễn Trãi đáp:

– Thúc Huệ là người tài thì trung bình thường và lại hay có thói bòn vét. Hắn ở địa vị then chốt, mỗi một khi có vấn đề tâu bày chỉ thấy bàn sự đục khoét của dân mang đến nặng để gia công giàu của kho, cốt làm sung sướng vua.

Bọn Lê Vấn biết đường nguyễn trãi chẳng nên tay vừa, đành bấm bụng làm cho ngơ. Mấy năm sau, Thái Tông sai nguyễn trãi và viên quan thiến Lương Ðăng biên soạn lễ nhạc dùng trong những nghi lễ của triều đình. Ðón được ý vua, Ðăng bày vẽ những thứ nhã nhạc, chế định lắm máy nghi thức, yến tiệc, quấy rầy tốn kém. đường nguyễn trãi bèn vào triều gặp mặt vua can gián.

– thời hỗn chiến dùng võ, thời bình sử dụng văn. Nay chế định lễ nhạc thật là đúng thời vậy. Nhưng mà nếu gốc gốc không vững thì lễ nhạc không dựa vào đâu mà lại đứng được. Nguyện xin hoàng thượng yêu yêu thương nuôi dưỡng rước dân chúng, khiến cho trong làng làng không có tiếng oán hận sầu than. Ðó chính là cái gốc của nhạc vậy.

Vua nín lặng không nói sao, vẫn nhằm Lương Ðăng chế định. Phố nguyễn trãi và một vài triều thần như Ðào Công Soạn, Nguyễn Truyển, Nguyễn Liễu thấy thế bắt đầu họp nhau thuộc dâng sớ can vua. Vua không nghe, Ðăng càng được đà lấn lướt, Liễu giận vượt chỉ phương diện Ðăng mắng:

– trường đoản cú xưa tới nay, chưa có lúc nào hoạn quan lại được tự chuyên làm nát trần thế như vậy!

Chẳng ngờ, Ðăng là bộ hạ của bầy Lê Sát bắt buộc Sát bênh new dèm trộn xúc xiểm, khiến cho Thái Tông bắt tội Liễu thích hợp chữ vào mặt đày đi chỗ xa. Phố nguyễn trãi thấy chính sự đổ nát, không sao cứu trăm họ cho khắp được, đành dưng biểu cáo quan, lại xin lui về Côn Sơn. Bài toán ấy là vào khoảng thời gian Thiệu Bình máy sáu (1438).

*
Nguyễn Trãi – Vụ án vườn vải : 

Nguyễn Trãi gồm người vk trẻ tên là Nguyễn Thị Lộ, tín đồ Tây Hồ không tính thành Ðông khiếp (Hà Nội). Cô bé là người dân có nhan sắc, nết na, lại nức danh về tài văn học buộc phải Nguyễn Trãi quan trọng đặc biệt yêu dấu. Lê Thái Tông khi đến tuổi trưởng thành mến tiếng sai vời vào cung, mang đến làm Lễ nghi thanh nữ học sĩ, luôn luôn cho đi theo theo người và thường mang nhiều vấn đề ra bàn thảo với nàng.

Năm Ðạo Bảo thứ nhất, Nguyễn Thị Anh, vợ thứ tư của Lê Thái Tông sinh con trai là Bang Cơ. Thái Tông bèn tước đoạt ngôi Ðông cung thái tử của đàn ông người bà xã trước, lập Bang Cơ lên thay. Cũng những năm đó, bà xã thứ năm của vua, Ngô Thị Ngọc Dao tất cả mang. Nguyễn hi (Thị Anh) sợ hãi Ngọc Dao sinh quý tử thì Bang Cơ bé mình hoàn toàn có thể mất quyền nối ngôi báu, mới cùng một số trong những quyền thần vu cáo hãm hại. Lê Thái Tông tin theo bắt tội đi đày. Thấy việc oan trái, đường nguyễn trãi bảo chị em học sĩ:

– Ngô phi tội tình gì mà đại vương đối đãi như vậy. Chẳng qua là Nguyễn phi thừa lo xa cho ngôi Ðông cung nên mới bao gồm sự ấy. Cô gái hãy tìm phương pháp giải bày với chúa thượng gỡ oan cho những người ngay.

Nguyễn Thị Lộ vâng lời, nhân thời gian vua bàn chuyện, mới chen vào bảo vệ cho Ngọc Dao. Thái Tông nể vì, thay đổi tội đi đày đem giam lỏng Ngô phi ở miếu Huy Văn (gần Văn Miếu, Hà Nội). đường nguyễn trãi và Nguyễn Thị Lộ yêu thương tình, thường sai bạn ngầm có thức ăn uống đến cho. Sau thấy đặt ở đấy khó khăn yên, lại tìm bí quyết đưa Ngọc Dao ra ở lẩn trong dân chúng kế bên trấn An Bang (Quảng Ninh). Ðến kỳ sinh nở, Ngọc Dao sinh con trai tên là bốn Thành. Vấn đề ấy cho tai bà Nguyễn phi. Bà này giận lắm nhưng lại nén lòng hóng dịp báo thù.

Hai năm sau, năm Ðại Bảo thứ 3 (1442), Lê Thái Tông tránh Ðông ghê ngự giá đi chăm sóc võ nghỉ ngơi Chí Linh (Hải Hưng). Tiện đường, vua lép lại vãn cảnh Côn Sơn, tiện qua thăm vị khai quốc công thần. đường nguyễn trãi cung kính đón tiếp xa giá theo như đúng lễ vua tôi. Thấy vị lão thần đầu tóc bội nghĩa phơ mà ý thức còn quắc thước, vua ướm hỏi:

– Khanh bao gồm nghĩ đến tôn xã mà tạm rời vùng suối rừng, ra gánh vác câu hỏi triều chính?

Nguyễn Trãi tâu:

– Chỉ sợ bệ hạ không dùng. Trãi này dẫu bị tiêu diệt dám rời lòng son.

Vua Thái Tông cực kỳ đẹp lòng bèn mang đến nhận chức cũ, lại gia phong có tác dụng Tham tri cai quản quân dân Ðông, Bắc hai đạo. đường nguyễn trãi vái lạy dấn mệnh. Các trung thần cùng Lễ nghi bạn nữ học sĩ đi theo hộ giá đều đến chúc mừng. Sau đó, vua rời xa giá lên đường. Phố nguyễn trãi theo xe loan tống biệt mấy dặm, vua truyền bảo mấy lần, mới chịu lui về, sửa soạn lên ghê nhậm chức.

Dọc đường, vua giới hạn xe nghỉ tối ở Lệ chi viên, tục hotline là Trại Vải, xã Ðại Lai, lộ Bắc Giang (Hà Bắc). Thình lình nửa đêm vua bạo căn bệnh băng hà. Những quan hộ giá và Nguyễn Thị Lộ mật rước tử thi vua về kinh. Tin dữ ấy loan ra. Triều đình lập Ðông cung thái tử Bang Cơ lên nối ngôi, tức vua Lê Nhân Tông. Bấy giờ, Nhân Tông bắt đầu hai tuổi. Bà Nguyễn phi có tác dụng Hoàng Thái hậu, trông nom việc nước chũm con. Lũ quyền thần theo chị tức khắc mang lại bắt Nguyễn Thị Lộ mang tới Ðình Cúc kết tội giết mổ vua. Con gái học sĩ sớm hôm bị tra khảo tàn nhẫn. Thái hậu Nguyễn Thị Anh ngồi sau rèm không nên hình quan trước sau chỉ hỏi:

– gồm phải mày dâng thuốc độc mang đến đức vua? nguyễn trãi chủ mưu xui mày bao gồm phải không?

Nguyễn Thị Lộ không chịu được nổi nhục hình, đành dìm xằng vậy. Vậy là Thái hậu bèn truyền chỉ cho những lực sĩ hỏa tốc về Côn tô tróc nã đường nguyễn trãi đóng cũi giải về. Lực sĩ gươm tuốt è cổ điệu phố nguyễn trãi đến trước sân đình. Bè đảng quyền thần theo lệnh của Thái hậu được dịp a dua nhau luận tội:

– Cứ xét theo thường xuyên điển, kẻ thủ mưu thí nghịch thiên tử tất ghép tội giết cả bố họ, tước không còn tước quyền, tịch biên gia sản. Nay nạn nước mới dẹp yên, kỷ cương chính sự mới lập, bầy loạn thần hãy còn nhấp nhỏm ngấp nghé yêu cầu phải nghiêm trị để gia công răn!

Hai quan hoán vị Ðinh Phúc, Ðinh chiến hạ vốn là tay chân của Lê Sát, Lê Vấn yêu cầu chẳng ưa gì đường nguyễn trãi nhưng thấy câu hỏi hồ đồ gia dụng như vậy, cũng không nín được, buột miệng bảo nhau:– Trời không tồn tại mắt để quan hành khiển mắc oan!

Chẳng ngờ, Thái hậu nghe giờ đồng hồ bèn khép tội tử hình, không đúng giết luôn để thị oai. Các quan vào triều còn có lòng trung nghĩa biết chẳng thể cởi oan đến Nguyễn Trãi, đành nuốt hận bó tay. Lúc sắp bị chém, nguyễn trãi ứa nước mắt, ngửa mặt lên chầu trời kêu lớn: – bé xin lẹo tay lạy thày, lạy cha. Chẳng may bé mắc oan phải thày, cha phải chịu đựng nhục lây, mà bé cháu cũng bị tàn hại. Lòng này xin trời khu đất soi xét.

Ðoạn, ung dung chịu đựng chết. Ai nghe thấy đông đảo thương xót không vậy được nước mắt.Sau này, nhỏ bà Ngô phi Ngọc Dao lên làm cho vua, tức vua Lê Thánh Tông, hiểu ra tấm lòng trung nghĩa ngay thẳng của phố nguyễn trãi có khen rằng:

– Lòng Ức Trai sáng sủa tựa sao Khuê!

Rồi yêu mến ông vô tội, Thánh Tông bèn xuống chiếu rửa oan, truy tặng ngay ông làm Thái sư Tuệ quốc công và cấp cho nhỏ cháu một trăm mẫu ruộng để cần sử dụng vào việc thờ cúng.

*

Bài viết liên quan