Mặt trăng là vệ tinh thoải mái và tự nhiên duy nhất của Trái đất<1>tr.14<↓ 1> và được con người xem từ cao cấp cổ<4> vì chưng sự xuất hiện nổi bật trên khung trời với khả năng chiếu sáng cao thiết bị hai sau mặt trời.
Bạn đang đọc: Mặt trăng quay quanh trái đất
<5>tr.120 Đây là thiên thể có dạng ngay sát cầu<6>tr.223 với kích cỡ bằng khoảng chừng 27% kích cỡ Trái đất và khối lượng bằng khoảng chừng 1,23% cân nặng Trái đất.<5>tr.304 khía cạnh trăng chứa nhiều đất đá silicat và không tồn tại khí quyển, thủy quyển, hay từ quyển xứng đáng kể.<7><5>tr.304,309Một trả thuyết được gật đầu rộng rãi nhận định rằng Mặt trăng hình thành cách đó hơn 4,5 tỷ năm,<8> không lâu sau khoản thời gian Trái khu đất hình thành,<9> từ bỏ vật chất văng ra sau đó 1 vụ va chạm khủng giữa Trái đất cùng một thiên thể đưa định với tên Theia<↓ 2> có kích cỡ cỡ Sao hỏa.<11><12>
Mặt trăng sống trong quỹ đạo nhất quán với Trái đất, có nghĩa là chu kỳ tự quay của khía cạnh trăng bởi với chu kỳ quay quanh Trái đất, khoảng tầm 27,3 ngày, do đó nó luôn quay một mặt về phía Trái đất, là mặt gần.<5>tr.123 Do hiện tượng bình động đề xuất quan liền kề từ Trái đất qua không ít thời điểm, với mỗi thời điểm ở ánh mắt hơi khác, đã thấy tổng cộng nhiều hơn nữa một nửa diện tích s Mặt trăng (59%).<1>tr.18 các pha khía cạnh trăng, từ bỏ trăng tròn mang đến trăng tối, tuần trả theo chu kỳ luân hồi giao hội 29,5 ngày,<5>tr.123 tạo ra thành cơ sở cho định kỳ Mặt trăng (âm lịch).<6>tr.208-209 Đường kính góc của mặt trăng trên bầu trời tương đương với khía cạnh trời, khoảng tầm hơn nửa độ, vì vậy Mặt trăng che kín Mặt trời vào nhật thực toàn phần.<6>tr.253 Lực thu hút của phương diện trăng gây nên thủy triều trên biển cả ở Trái đất, đồng thời gây nên hiệu ứng giống như cho phần vỏ cùng lõi đất đá của Trái đất, cùng làm cho 1 ngày ở Trái đất dài ra hơn một chút.<5>tr.125-128 khoảng cách trung bình từ khía cạnh trăng mang đến Trái đất là khoảng tầm 384000 km,<5>tr.19 tương đương 1,28 giây ánh sáng, hay khoảng chừng 30 lần đường kính Trái đất.<6>tr.223 sau này xa, khoảng cách từ phương diện trăng cho Trái đất vẫn tăng dần, do hiệu ứng thủy triều, và Mặt trăng vẫn xuất hiện bé dại dần.<5>tr.128
Trong Hệ phương diện trời, mặt trăng là vệ tinh tự nhiên và thoải mái lớn sản phẩm công nghệ năm.<5>tr.410 giả dụ xét về tỷ lệ form size so với hành tinh mà lại nó quay quanh thì mặt trăng đạt tỷ lệ này tối đa trong Hệ phương diện trời.<5>tr.388,410,412<↓ 3> bề mặt Mặt trăng có những biển khía cạnh trăng là những vùng đồ dùng chất buổi tối màu có xuất phát từ chuyển động núi lửa cũ, nằm đa phần ở khía cạnh gần, giữa các vùng vỏ cũ cao thanh sáng sủa màu có không ít hố va chạm.<5>tr.310-312 những hố va va trên khía cạnh trăng được bảo quản tốt và cung cấp nhiều tin tức về quá khứ của Hệ phương diện trời.<5>tr.303 Trọng ngôi trường ở mặt phẳng Mặt trăng bằng khoảng 1/6 so với Trái đất.<6>tr.226 sức nóng độ đổi khác mạnh theo điều kiện nhận ánh nắng Mặt trời, mức độ vừa phải từ khoảng chừng -180°C vào đêm hôm đến trên 100°C vào buổi ngày tại xích đạo.<13> Tồn tại hàng trăm tỷ tấn nước đá ở đáy đông đảo hố va đụng gần cực, vị trí vĩnh viễn không sở hữu và nhận được ánh nắng.<5>tr.309
Chương trình Luna của Liên Xô đã chuyển được đồ dùng thể nhân tạo trước tiên lên khía cạnh trăng là tàu không người lái xe Luna 2, một tàu thiên hà được công ty đích mang đến đâm xuống bề mặt Mặt trăng trong thời điểm tháng 9 năm 1959.<14>tr.12-13 tiếp đến vào năm 1966, tàu Luna 9 đang đổ bộ an ninh lên phương diện trăng.<5>tr.305 lịch trình Apollo của Hoa Kỳ đầy đủ năm tiếp sau đã giúp con tín đồ lên khía cạnh trăng, với Apollo 8 năm 1968 đầu tiên đưa người bay quanh phương diện trăng, rồi Apollo 11 vào tháng 7 năm 1969 thuộc 5 chuyến bay khác tiếp đến đã hạ cánh cùng với con fan và sản phẩm công nghệ lên thiên thể này.<5>tr.305-306 những chuyến thám hiểm này đã mang về Trái khu đất đá phương diện trăng được dùng làm nghiên cứu vớt và bổ sung kiến thức về khía cạnh trăng cũng như bắt đầu hình thành của nó.<5>tr.306 trường đoản cú sau chuyến cất cánh Apollo 17 năm 1972 cho hiện tại, chỉ có những tàu không người điều khiển đến thám hiểm phương diện trăng.<5>tr.307
Sự hiện hữu của phương diện trăng trên thai trời, theo chu kỳ pha phương diện trăng, đã giữ lại dấu ấn trong xóm hội và văn hóa của chủng loại người.<5>tr.120 Ảnh tận hưởng trong văn hóa xã hội thể hiện ở ngôn ngữ,<5>tr.123 hệ thống âm lịch,<6>tr.208-209 nghệ thuật,<15> với thần thoại.<10>
Tuy trả thuyết va đụng lớn có thể giải say mê được nhiều tác dụng quan sát tuy vậy vẫn còn những thắc mắc chưa được giải đáp, đa phần liên quan mang lại thành phần của phương diện trăng.<16><27> Năm 2001, một nhóm phân tích ở Viện Carnegie trên Washington báo cáo kết quả đo đạc đặc trưng đồng vị oxy vào đá mặt trăng gồm độ đúng chuẩn cao, cho biết tính hóa học giống với đá sinh sống Trái đất.<28> Các phân tích khác kế tiếp cũng chỉ ra tỷ lệ đồng vị wolfram và titani sinh hoạt vỏ phương diện trăng giống hệt với Trái đất.<29><11> Đá phương diện trăng nhận được trong chương trình Apollo có đặc thù đồng vị như là với đá trên Trái đất cùng khác phần đông các thiên thể không giống trong Hệ khía cạnh trời.<16><30> trong những khi đó những mô bỏng về vụ va chạm lớn xác minh trên 40% cho đến phần phệ Mặt trăng được xuất hiện từ vật liệu của Theia, chứ không hẳn từ thiên thể chi phí Trái đất.<11><30> Để giải thích cho sự tương đồng hóa học thân Mặt trăng và vỏ Trái đất, vẫn có những giả thuyết không giống nhau được chuyển ra,<30><29> bao hàm cả khuyến cáo xem xét lại toàn vẹn giả thuyết va chạm lớn.<16><27> một số trong những nghiên cứu cho rằng có tác dụng Theia tương đồng bộ học cùng với thiên thể tiền Trái đất,<31> với tỷ lệ tới 20%,<30> dù cho có ước lượng trước đó chỉ là không đến 2%.<32> một vài giả thuyết khác phân tích và lý giải vỏ Trái đất và Mặt trăng số đông được tạo nên từ cùng vật tư được hòa trộn sau sự khiếu nại va chạm lớn,<32><33> dù có nhà nghiên cứu nghi vấn về năng lực này.<34> Trong các trường hợp, sự tương nhất quán học chứng minh Mặt trăng không hiện ra ở xa và tự do với Trái đất.<5>tr.321
Giả thuyết va chạm phệ vẫn sẽ được cải tiến và phát triển để lý giải các quan ngay cạnh ngày càng đúng đắn về mặt trăng.<16><35><36> Một ý tưởng cho rằng vật liệu văng ra trường đoản cú vụ va va lớn ban sơ hình thành đề nghị hai thiên thể vệ tinh của Trái đất.<37> Sau đó, chúng nhập lại thành khía cạnh trăng trong một va đụng ở vận tốc thấp.<37> Ý tưởng này giải thích được câu hỏi vỏ mặt trăng ở mặt xa trong dày hơn so với mặt gần.<37>
Đặc tính vật lý
| Silic dioxide | SiO2 | 45,4% | 45,5% |
| Nhôm oxit | Al2O3 | 14,9% | 24,0% |
| Calci oxit | CaO | 11,8% | 15,9% |
| Sắt(II) oxit | FeO | 14,1% | 5,9% |
| Magnesi oxit | MgO | 9,2% | 7,5% |
| Titani dioxide | TiO2 | 3,9% | 0,6% |
| Natri oxit | Na2O | 0,6% | 0,6% |
Mặt trăng có làm ra gần ellipsoid do ảnh hưởng của lực thủy triều, với trục khủng lệch khoảng chừng 30° đối với phương nối đến Trái đất.<39> Trục lớn của ellipsoid cũng lệch khoảng 30° đối với trục béo của trường trọng lực Mặt trăng, vị trục bự của trường trọng lực gần trùng cùng với phương nối mang lại Trái đất.<39> ngoại hình của phương diện trăng hơi méo rộng so với mức gây nên bởi lực thủy triều hiện tại tại.<39> Hóa thạch bề ngoài này gợi ý về lịch sử hào hùng của khía cạnh trăng.<39> mặt trăng sẽ nguội và đông cứng lúc lực thủy triều còn mạnh, thời điểm nó cách Trái đất chỉ ở mức một nửa khoảng cách hiện nay.<39> Ngày nay, nó sẽ quá lạnh cùng cứng tới cả không thể kiểm soát và điều chỉnh hình dạng lại cho tương xứng với lực thủy triều yếu rộng ở quy trình hiện tại.<39>
Với khối lượng riêng trung bình 3,3 g/cm3, bằng 1 tháng 5 so với Trái đất,<6>tr.226 phương diện trăng trong khi chứa đa số đất đá silicat cùng thiếu kim loại (như sắt) hơn hẳn Trái đất.<5>tr.309 So với các vệ tinh tự nhiên lớn của các hành tinh trong Hệ khía cạnh trời thì phương diện trăng có khối lượng riêng xếp vật dụng hai chỉ sau Io.<5>tr.410,412,423
Cấu trúc bên trong
Địa hình khía cạnh trăng đã có được đo bởi laser cùng xử lý ảnh stereo.<46> Một đặc thù địa hình khá nổi bật là bồn địa Nam cực - Aitken nghỉ ngơi phía nam khía cạnh xa khía cạnh trăng.<47> Đây là hố va chạm lớn số 1 trong Hệ phương diện trời với đường kính 2500 km.<48> bồn địa này đựng điểm sâu nhất trên mặt trăng tất cả độ sâu mức 13 km so với vùng bao phủ rìa.<48><44> Điểm cao nhất trên khía cạnh trăng nằm ở phía đông bắc bồn địa này,<44> thuộc khu vực vực hoàn toàn có thể được thổi lên do vụ va đụng nghiêng mà lại đã tạo ra bồn địa Nam rất - Aitken.<49> những bồn địa khá nổi bật khác ra đời từ những vụ va chạm mập trong thời kỳ đầu của khía cạnh trăng gồm bao gồm biển Mưa, trong Sáng, khủng hoảng ở mặt gần cùng Đông Phương sống ranh giới của hai mặt<5>tr.312<50><6>tr.225 - chúng đều phải có phần trung chổ chính giữa sâu với phần rìa cao.<44><48> khía cạnh xa cao hơn mặt ngay gần trung bình khoảng 1,9 km.
Xem thêm: Bảy Tác Dụng Hữu Ích Của Hồng Sâm Với Sức Khỏe, Nước Hồng Sâm Hàn Quốc
<41>Liên đoàn Thiên văn Quốc tế khuyến nghị kinh tuyến nơi bắt đầu của hệ tọa độ địa lý khía cạnh trăng trải qua điểm trung vai trung phong trung bình của mặt ngay gần Mặt trăng.<51><52> trong hệ tọa độ này, hố va chạm bé dại bé với tên Mösting A tất cả tọa độ 3,18°Nam, 5,16°Tây, cùng rất một số điểm sáng địa hình khác, được dùng để đối chiếu vị trí vẽ bạn dạng đồ.<53><54>
Tàu quỹ đạo thám thính Mặt trăng năm 2010 đã phát hiện tại ra những vách đứt gãy chờm trên mặt phẳng Mặt trăng, cho thấy rằng mặt trăng có thể đã teo ngót lại vào thời kỳ địa chất gần đây.<55> các dấu hiệu co ngót tựa như cũng đã có quan gần kề trên Sao thủy.<56> Một nghiên cứu thực hiện tại với 12000 bức hình ảnh chụp được tự tàu quỹ đạo cho biết thêm biển Lạnh nghỉ ngơi gần rất bắc, một bể địa vốn được cho là đã kết thúc tiến hóa về phương diện địa chất y như các biển lớn Mặt trăng khác, đang nứt với dịch chuyển.<57> phương diện trăng không tồn tại các mảng loài kiến tạo<41> đến nên chuyển động địa chất tại đây chỉ là việc hình thành các vết nứt chủ yếu do sự co ngót của toàn khía cạnh trăng lúc nó nguội dần<58> và một phần do lực thủy triều.<58>
Biển và vùng cao
Các vùng trên bề mặt Mặt trăng bao gồm màu sẫm với tương đối phẳng phiu như những đồng bằng, ko có điểm sáng địa hình nổi bật, đủ khủng để hoàn toàn có thể nhìn thấy bởi mắt hay từ Trái đất, được call là các biển khía cạnh trăng vì trước đó đã bao gồm giả định rằng rất nhiều vùng này còn có nước.<61>tr.19-20<5>tr.310 đưa thuyết được đồng ý hiện tại đến rằng những vùng này từng là bồn địa đựng dung nham cổ, hiện nay đã nguội rét thành bazan tối màu.<5>tr.312 Bazan trên mặt trăng tất cả thành phần tương tự lớp vỏ dưới đại dương Trái đất hoặc dung nham phun trào tự núi lửa Trái đất<5>tr.312 dẫu vậy rất thiếu hụt khoáng chất.<41> các dòng dung nham đã phun trào ra mặt phẳng và rã vào các hố va chạm khủng trong thời đầu lịch sử hào hùng Mặt trăng.<5>tr.312 đại dương che bao phủ 17% diện tích Mặt trăng và phần nhiều nằm ở mặt gần,<5>tr.312 biển khơi ở mặt xa chỉ chiếm khoảng 1% bề mặt.<62>
Một số hải dương ở mặt gần chứa những vòm núi lửa mà rất có thể hình thành từ magma bao gồm độ nhớt cao hơn đáng kể.<63> phiên bản đồ hóa địa hóa học Mặt trăng, đo vày phổ kế gamma của vệ tinh Lunar Prospector, cho thấy thêm mặt gần Mặt trăng gồm nồng chiều cao hơn những nguyên tố hóa học có tác dụng sinh nhiệt nằm bên dưới lớp vỏ, lưu ý về tài năng vùng nằm dưới lớp vỏ này đã có lần nóng hơn và dễ xịt trào dung nham hơn, giải thích cho việc mặt gần có không ít biển hơn.<43><64> Đa số bazan hiện ra nên những biển nhỏ dại nằm xen kẹt giữa các vùng cao sẽ phun trào trong kỷ Mưa, 3,2–3,8 tỷ năm trước, còn riêng rẽ ở biển khơi Mưa với Đại dương Bão, chuyển động phun trào đã kéo dài từ 4,2 đến khoảng tầm 1 tỷ năm trước.<43> Theo một nghiên cứu định tuổi bằng cách thức đếm hố va chạm ở vùng Đại dương Bão thì lần sau cùng dung nham trào lên mặt phẳng là từ thời điểm cách đây 1,2 tỷ năm.<65> Năm 2006, một phân tích đã phát hiện nay hố va va Ina trong đại dương Hồ hạnh phúc có những điểm lưu ý trẻ với tuổi chỉ tầm 10 triệu năm.<66> những trận đụng đất cùng hiện tượng thoát khí ra mặt phẳng cho thấy một số chuyển động địa chất của khía cạnh trăng vẫn tiếp tục.<66> Một nghiên cứu và phân tích năm 2014 sử dụng hình ảnh chụp của Tàu quỹ đạo thám thính Mặt trăng vẫn chỉ ra những vùng gồm tuổi ít hơn 100 triệu năm.<67> có tác dụng lớp che của phương diện trăng rét hơn sẽ biết, ít nhất là ở phương diện gần, tại hầu hết nơi có khá nhiều nguyên tố phóng xạ sinh nhiệt dưới lớp vỏ.<68><67> Ở bể địa Đông Phương, hoạt động núi lửa kéo dài minh chứng lớp phủ bên dưới vùng này lúc đầu nóng và/hoặc có tương đối nhiều nguyên tố sinh nhiệt.<69>
Các khu vực có màu tươi sáng hơn cùng bề mặt trăng được điện thoại tư vấn là những vùng cao bởi chúng bao gồm độ cao lớn hơn hầu hết biển khía cạnh trăng.<41> Vùng cao gồm thành phần hầu hết là plagiocla tích trữ từ biển khơi dung nham cổ của mặt trăng, do nhẹ nhàng hơn nên nổi lên cao từ hết sức sớm cách đây đến 4,4 tỷ năm.<41><5>tr.311 vì chưng hình thành sớm phải vùng cao tất cả một quãng thời hạn dài hứng chịu sự bắn phá từ đông đảo mảnh vụn vũ trụ, dẫn đến mật độ cực cao hố va chạm.<5>tr.311 khác với Trái đất, không có ngọn núi bự nào cùng bề mặt trăng biết đến hình thành vì chưng sự dịch chuyển của các mảng loài kiến tạo.<5>tr.310<41> Tổng diện tích vùng cao chiếm phần 83% bề mặt Mặt trăng.<5>tr.311
Việc khía cạnh gần có không ít biển trong khi mặt xa có nhiều núi có thể được giải thích bởi một vụ va đụng ở vận tốc thấp thân Mặt trăng với cùng 1 vệ tinh thoải mái và tự nhiên thứ nhị của Trái đất, chừng vài ba chục triệu năm sau khi hệ Trái đất và Mặt trăng hình thành.<37>
Khi phần lớn tiểu hành tinh cùng sao chổi va va với mặt phẳng Mặt trăng, các hố va đụng hình thành và mặt phẳng chịu ảnh hưởng đáng kể.<70> Theo ước tính chỉ riêng biệt mặt gần của khía cạnh trăng đã có khoảng 300.000 hố rộng rộng 1 km.<61>tr.13 Niên đại địa hóa học Mặt trăng căn cứ vào những sự khiếu nại va chạm rất nổi bật nhất ở bồn địa Mật Hoa, Mưa, Đông Phương<60>tr.123 và đại diện thay mặt bởi tuổi của hố va va Copernicus và Eratosthenes.<60>tr.249 Đây là những cấu tạo để lại những dấu hiệu địa tầng học qua các hình ảnh chụp, ví dụ như mảnh văng trường đoản cú hố Eratosthenes vị trí nền biển bao bọc còn vật tư bắn ra tự Copernicus lại chồng lên Eratosthenes.<60>tr.249 Việc không tồn tại khí quyển, thời tiết với những quá trình địa chất vừa mới đây đã giúp cho phần nhiều hố giữ nguyên trạng từ cơ hội hình thành.<5>tr.303,<1> Chỉ tất cả ít cấu trúc địa hóa học trên phương diện trăng được định tuổi đúng mực bằng cách thức đo đặc thù đồng vị,<60>tr.168-169,177-178,212 các khu vực còn lại được đối chiếu tuổi với các kết cấu này bằng phương pháp khác như đếm số hố va chạm.<60>tr.135 Nếu đưa định rằng những hố va chạm xuất hiện dần theo thời gian với tốc độ nhất định thì việc đếm số hố bên trên mỗi 1-1 vị diện tích rồi so sánh giữa các quanh vùng khác nhau rất có thể giúp so sánh tuổi giữa chúng.<60>tr.129
Các hố va va trên mặt trăng đều phải sở hữu hình tròn do tốc độ cao của các mảnh vụn vũ trụ lúc va chạm sẽ tạo nên ra hiệu ứng giống những vụ nổ, tác động đều ra đa số hướng xung quanh.<5>tr.315 khi mảnh va đụng lao xuống bề mặt, nó thâm nhập tới độ sâu khoảng 2 cho 3 lần đường kính mảnh va chạm, tạo thành sóng xung kích với nhiệt có tác dụng nứt tầng đá nền dưới và bốc hơi lớp silicat bề mặt.<5>tr.316 Lớp đất bị bốc hơi co và giãn nhanh, tạo thành vụ nổ như bom phân tử nhân, khoét một hố trên bề mặt có đường kính khoảng 10 mang đến 15 lần đường kính mảnh va đụng và đẩy vật tư ra rìa, khiến cho vành tròn quanh đó dâng cao.<5>tr.316 Sóng xung kích vào lớp vỏ phản hồi lại làm dâng khu đất đá vào hố, khiến đáy hố trở phải phẳng và đôi lúc nhô lên sinh sống giữa.<5>tr.316 các vụ lở đất ở ngay sát vành tạo thành nên kết cấu dốc dạng bậc thang.<5>tr.316 những mảnh vật liệu bị văng lên rất cao do vụ nổ tiếp nối rơi xuống một vùng có 2 lần bán kính cỡ gấp hai đường kính hố va chạm.<5>tr.316 những mảnh to và bay nhanh rơi giải pháp xa hố với thường tạo thành thêm hố nhỏ.<5>tr.316
Phủ bên trên mặt phẳng Mặt trăng là lớp khu đất mặt tất cả đá bị tán vụn có nguồn gốc từ va chạm.<5>tr.314 Cứ sau từng sự khiếu nại va chạm thì chúng lại tan vỡ vụn thành rất nhiều mảnh nhỏ tuổi hơn.<5>tr.314 Đất mặt trăng tất cả thành phần chiếm khoảng nửa là silica và những thành phần không giống là một số oxit kim loại.<38><71> Lớp đất mặt của những mặt phẳng cổ trên vùng cao nhìn tổng thể dày hơn, trung bình khoảng tầm 10-15 mét; trong khi tại các bề mặt trẻ làm việc biển, khu đất mặt chỉ dày 4-5 mét.<72>tr.88,93,286 bên dưới lớp đất mặt tán mịn là lớp những mảnh vỡ khủng văng ra từ những vụ va chạm và đá móng nứt gãy dày trường đoản cú vài đến vài chục kilomet.<72>tr.92-93 bản thân lớp đất mặt cũng hay được phân làm cho hai địa tầng: tầng trên nằm ở bề mặt, dày kích cỡ vài mang đến vài chục xăngtimét cùng chứa các hạt đã làm được trộn đều; tầng dưới có những lớp khác biệt chưa được trộn lẫn, có mặt từ các sự kiện va va trong vượt khứ.<72>tr.337
Trong ba tỷ năm qua, vận tốc sản sinh hố là 1 trong hố 2 lần bán kính 1 km mỗi 200 ngàn năm, một hố 2 lần bán kính 10 km từng vài triệu năm, cùng một mang lại hai hố đường kính 100 km mỗi tỷ năm.<5>tr.319 vận tốc sản sinh hố cao hơn gấp các lần trước thời điểm cách đây gần 4 tỷ năm.<5>tr.319 Tuổi của đá nóng chảy bởi vì va chạm tích lũy từ các hố va va trong công tác Apollo nhắc nhở về sự kiện biến chuyển cố khía cạnh trăng diễn ra khoảng 3,9 tỉ năm trước, cùng với sự lộ diện nhiều bất thường những tiểu hành tinh va chạm với những thiên thể sống vòng vào của Hệ khía cạnh trời,<73> tuy vậy có nghi hoặc về giả thuyết này.<74>
Việc so sánh những hình hình ảnh do Tàu quỹ đạo thám thính Mặt trăng chụp cho biết tốc độ sinh ra hố lúc này nhanh hơn đáng kể cầu tính trước đây, nhất là với những hố nhỏ có size trên chục mét.<75> khi va đụng xảy ra, đông đảo mảnh vật tư nóng tung hoặc bốc hơi văng ra ngoại biên với góc bé dại và vận tốc rất cao.<75>tr.216-217 nguyên lý này khuấy đụng hai xăngtimét lớp đất mặt trên cùng ở thang thời hạn 81.000 năm,<↓ 4> cấp tốc hơn một trăm lần so với các mô hình kim chỉ nan trước đây.<75>
Các vụ va đụng lớn nhỏ gây xói mòn khiến cho núi non cùng bề mặt trăng rất nhiều có bề mặt nhẵn trơn và chiều cao thấp, giống hầu như núi cổ duy nhất trên Trái đất.<5>tr.311
